Mechanizm nałogowej regulacji emocji
Regularne spożywanie alkoholu powoduje wytworzenie specyficznego systemu regulacji psychicznej. Dynamika emocji osoby uzależnionej ukierunkowana jest na inicjowanie pragnienia alkoholu – mówiąc prostszym językiem – doświadczane emocje, stany, niezależnie od ich rzeczywistych źródeł, bardzo często są doświadczane przez osoby uzależnione jako pragnienie alkoholu. Jedynym celem w tej sytuacji jest jak najszybsze uśmierzenie lub złagodzenie tych stanów i spożycie alkoholu.
Doświadczenie stresu → poczucie zagrożenia → lęk, złość, smutek, ból → chęć złagodzenia przykrych stanów → spożycie alkoholu
Biochemiczne skutki nadużywania alkoholu powodują m.in. znaczne osłabienie odporności na stres, cierpienie. Gdy osoba uzależniona doświadcza niepokój, rozdrażnienie lub przygnębienie dołącza do tego silne poczucie bolesności – co dodatkowo nasila dążenie do szybkiego uśmierzenia przez alkohol. Jeśli dodamy do tego powtarzalność oraz nasilenie cierpienia i lęku zaczyna rozwijać się proces PANICZNEGO poszukiwania ulgi – a więc pragnienie alkoholu staje się przymusem i koniecznością.
Przy spożywaniu alkoholu najczęściej towarzyszy złudne poczucie rozluźnienia, zabawy, radości, sympatii do innych, poczucia bycia kimś. A jeśli alkoholu nie ma, pojawia się subiektywna „szara rzeczywistość”. Pojawia się zwiększona potrzeba na stymulację, a więc obniżona tolerancja na monotonię. Oznacza to, że osoba uzależniona potrzebuje wzbudzania szybkich zmian w stanie emocjonalnym. Brak jest tolerancji na oczekiwanie zmiany, proces, spotkanie się z daną emocją, pracowanie na nią, ale niemal natychmiast pojawia się chęć dążenia do lepszego samopoczucia przy pomocy alkoholu.
Nawet jeśli środowisko alkoholika doskonale zadba o jego stabilizację, on nadal czuje przykry stan emocjonalny i dąży do złagodzenia go poprzez spożycie alkoholu.
Dodatkowo spożycie alkoholu, przynajmniej w początkowych fazach picia, wiąże się często z serwowaniem sobie przyjemnych doznań, a więc alkoholik pragnie powracać do nich.
Zniekształcenie poznawcze
Alkoholik, który uświadomi sobie, w jak trudnym położeniu się znajduje, zapewne tworzy przerażającą realność swojego życia. Bo jeśli u osoby uzależnionej nastąpiło poważne zredukowanie wielu naturalnych źródeł przyjemności – uśmierzanie przykrości jest głównym sposobem uzyskiwania przyjemnych stanów.
„Kiedyś było pięknie, więc zacząłem pić z radości i piękna. Przez chwilę po piciu było jeszcze piękniej, ale powoli stawało się coraz smutniej i przytłaczająco. Alkohol z przytłoczenia robił znośność – jakoś to było. Ale teraz piję, bo beznadzieja jest wszędzie – i przed i po piciu. Czuję się, jakbym był w piekle uzależnienia”.
Dlaczego walka z nałogiem jest tak trudna?
Działanie tego mechanizmu wyjaśnia pojawienie się przymusowych pragnień alkoholowych oraz siłę ich działania. Można zaliczyć tu: - zjawisko rozluźnienia; - zerwanie związków emocjonalnych z realną rzeczywistością co wpływa na poważne osłabienie możliwości zewnętrznego wpływu najbliższych osób na funkcjonowanie alkoholika.
