Mechanizm iluzji i zaprzeczenia w alkoholizmie

Rozwijający się proces uzależnienia znacznie zmienia świadomość – pojawia się dysonans, który ma na celu za wszelką cenę utrzymanie picia.

Z jednej strony osoba uzależniona doświadcza i rozpoznaje sygnały świadczące o negatywnych skutkach nadużywania – widzi szkody z tym związane, z drugiej – coraz silniejsze sygnały wskazujące na rosnące zapotrzebowanie na pozytywne emocjonalne efekty picia.

Pojawiający się dysonans zostaje redukowany poprzez zaprzeczanie informacjom o szkodach uzależnienia – prowadzi to do wytworzenia się patologicznego systemu regulacji psychicznej, inaczej tzw. mechanizmu iluzji i zaprzeczenia.

Mechanizm iluzji i zaprzeczenia działa w taki sposób by uzależnienie rozwijało się dalej – utrudnia on rozpoznawanie szkód, dostarcza motywacji do dalszego picia/brania, tworzy złudne iluzje jakoby życie z używką było bezpieczne i miłe. Mechanizm ten działa nieświadomie – uaktywnia się wtedy, gdy nasila się chęć uśmierzenia przykrych stanów emocjonalnych i pokusa doświadczenia pozytywnych skutków picia.

Osoba uzależniona widzi świat inaczej – jej system przekonań oraz wizja świata podporządkowana jest pragnieniu picia. Jednocześnie bardzo zaburzona jest zdolność do weryfikacji z realiami życiowymi. Można nazwać to specyficzną „nałogową logiką” osoby uzależnionej np. „To nie ja”; „To nie było tak”; „Tym razem na pewno się uda”; „To nie ja mam problem”; „Oni są do mnie uprzedzeni”; „Co ma być to będzie”...

Zapoznaj się z naszą ofertą:

Ponieważ doswiadczenia po wypiciu/przyjęciu używki są zazwyczaj euforyczne, złudnie pozytywne a już na pewno niezwykle atrakcyjne dla osoby uzależnionej – szansa na wyjście z nałogu opiera się tylko na realnych faktach jakie szkody to przynosi, np. jeśli nie przestaniesz to możesz umrzeć (fakt);

jeśli nie zaczniesz się leczyć rozpadnie się nasze małżeństwo (fakt); „twoja wątroba wymaga leczenia i zaprzestania picia” (fakt);

Od czasu do czasu osoba uzależniona staje się świadoma negatywnych skutków uzależnienia, przynajmniej częściowo, wtedy może zacząć planować ograniczenie stosowania używki. Niestety mechanizmy już wytworzone działają nieubłagalnie i właśnie w takich momentach następuje przypływ trudnych, negatywnych przeżyć a co za tym idzie – nasilenie pragnienia picia – mechanizm się aktywuje i ogranicza zdolność do racjonalnego kierowania swoim życiem.

Osoba uzależniona doświadcza więc:

bezsilności w stosunku do negatywnych wydarzeń związanych z używkami;
deficytu kontroli nad własnym postępowaniem i życiem;
załamanie poczucia własnej wartości

Mechanizm iluzji i zaprzeczania tworzy i podtrzymuje złudne przekonania o własnej mocy i kontroli sytuacji. Mówimy tutaj o systemie myślenia magiczno-życzeniowego. Osoba uzależniona może zacząć wierzyć w istnienie irracjonalnych mocy, które ją wyzwolą z nałogu, wchodzić w różne rytualne czynności, które zapewniają złudne poczucie kontroli nad piciem i swoim życiem.

Jeśli czujesz, że rozpoznajesz ten mechanizm u siebie – poszukaj specjalistycznej pomocy.